حسابداری ذهنی اعتقادی

چکیده
هاي ذهنی نظیر ترس، عشق، روانشناسان معتقدند رفتار انسان بیش از آنکه محصول منطق باشد از محرکه
.شودحاصل می نفرت، لذت و درد از طرفی اگر . تحقیقات نشان داده است افراد به طور کامل منفعت طلب نیستند
هایی مثل فداکاري، باورهاي دینی و مکاتب فکري که پدیده. این گونه نبود، وجود حس نوع دوستی معنا نداشت
یک از این رو .دنباشماندگار توانست در طول قرون متماديکنند، نمیایثار و ترحم به دیگران را ارزش تلقی می
گیري، اسلامی بزرگ شده است، و اسلام با گوشت و خون او آمیخته شده، در زمان تصمیم محیطمسلمان که در
کند و تصمیماتی که فقط جنبه دنیایی را داشته ناخودآگاه به عواملی که در آن حلال و حرام وجود دارد توجه می
بندي اگر به یک انسانی که مقید به اسلام و آیین اسلامی نیست پیشنهاد شرط عنوان نمونهبه گیرد، باشد در نظر نمی
که احتمال برنده شدن در این با شرایطی (غیر از موارد مجاز در اسلام مانند سوارکاري و تیراندازي) در یک مسابقه
در صورتی که اگر وي در یک . باشد بندي پذیراي این شرط ممکن است د باشد، ويدرص 90شرط بندي بالاي
ام ناخودآگاه رفتار و ذهن او به سمت حلال و حر و به احکام شریعت پایبند باشد جامعه اسلامی بزرگ شده باشد
ابتدا به بررسی در در این پژوهش .شودمیبندي منصرف رود و با این شرایط از آن شرطبندي میبودن این شرط
تاثیر آن را بر روي و بررسی کرده شود، سپس اثر اعتقادات مذهبی را بر روي ذهنیحسابداري ذهنی پرداخته م
که است امید .کنیمحسابداري ذهنی اعتقادي را بیان می تصمیمات مالی مورد بررسی قرار داد
مقدمه
ذهنی داريحساب 1تالر توسط بار اولین براي 2ذهنی حسابداري که کرد بیان وي. شد مطرح 1980سال در
تشریح کنند می ارزیابی و بندي طبقه کدگذاري، را اقتصادي پیامدهاي آن موجب به افراد که را فرایندي کوشد می
صورت اند که افراد در رویارویی با رویدادهاي اقتصادي به هاي اقتصادي بر این اساس بنا شدهغلب تئوريا .نماید
این فرضیه مبناي اصلی . شود ها منظور میگیري آنکنند و کلیه اطلاعات موجود، در فرایند تصمیم منطقی عمل می
اند ه بنیادي تردید کرده و مدارکی را کشف کردههاي محققان در این فرضی اما برخی یافته. فرضیه بازار کاراست
گیري افراد استدهنده شایع نبودن رفتار منطقی در تصمیمکه نشان . از جمله این محققان، بیور ،3کنلی ، 4واس 5و
استرلینگ 6گیري و سودمندي اطلاعات در هاي حقیقی از الگوي تصمیم توان نام برد که به ارائه نمونه را می
اند تا افراد بتوانند بر اساس آن الگوها، گیري ارائه کردهگیري پرداخته و هر یک الگوهایی را براي تصمیمتصمیم
.(1381پارسائیان، )اي از آگاهی و منطق بگیرند هایی در دامنهتصمیم
بسیاري از اند که روانشناسی نقشی کلیدي درهاي زیادي به این مسئله توجه کردهگذاران مدتسرمایه
تعیین ارتباط علم . گرددمی هاي اخیر بازاما مطالعات معروف و جدي در این زمینه به سال. کندرفتار بازارها ایفا می
معروف شده است، به بررسی فرآیند هاي علوم اجتماعی که به عنوان روانشناسی مالیمالی و سایر رشته
آن تاکید پردازد وشرایط مختلف بازارهاي مالی میها نسبت به العمل آنگذاران و عکسگیري سرمایه تصمیم
روانشناسی . باشد گذاري میگیري سرمایهگذاران بر تصمیمهاي سرمایه بیشتر به تاثیر شخصیت، فرهنگ و قضاوت
هاي مالی گذاران مطرح شده که بر اساس و بنیان همه مدلمالی در واقع در مقابل پارادایم رفتارهاي منطقی سرمایه
.باشده شده میارائ
حسابداري ذهنی
. شاید بهترین راه براي تعریف حسابداري ذهنی مقایسه آن با حسابداري مالی و حسابداري مدیریت باشد
پردازد هاي مالی در دفاتر و گزارشگري نتایج می بندي رویداد ، طبقه دانید حسابداري مالی به ثبت گونه که می همان
گیري و کنترل فعالیت به تصمیم… استفاده از این اطلاعات و سایر اطلاعات اجتماعی وو حسابداري مدیریت با
در حسابداري ذهنی نیز افراد خانوار چنین ثبت وقایع مالی و تجزیه و تحلیلی را به منظور تحت . پردازد شرکت می
باشد که هاي متعددي می ویهحسابداري مالی شامل استانداردها و ر. دهند کنترل درآوردن مخارج خود انجام می
.ها به ثبت رسیده است طی سالونجانس و تالر ؛( ،)1980تالر : ١کردند تعریف گونه این را ذهنی حسابداري ؛( ” ، )1990بردها، درك
گیرد می قرار خاصی ذهنی ویرایش تأثیر تحت که هابندي شرط و ها زیان “.
براي خانوارها و افراد توسط که داند می انهآگاه عملیات از اي مجموعه را ذهنی حسابداري ،( )1999الرت
.گیرد می قرار استفاده مورد مالی هايفعالیت ردیابی و ارزیابی سازماندهی،
کردن ساده براي رديبراه طور به دگانکنن مصرف که است سودمندي و عملی شیوه ذاتاً ذهنی حسابداري
(.1999تالر، ) کنند می استفاده آن از ها هزینه خودکار تنظیم و (1984شلینگ، )ی شناخت محاسبات
: به اعتقاد تالر حسابداري ذهنی سه عنصر اصلی دارد ذهنی حسابداري مفاهیم
گیري براساس نتایج آزمون شده ، چگونگی تصمیم ها، آزمون آن عنصر اول به چگونگی دریافت نتایج -1
. پردازد و در نهایت به ارزیابی تصمیمات اتخاذ شده می
. باشد هاي خاص می ها به حساب عنصر دوم مستلزم تخصیص فعالیت – 2
.پردازد ها می عنصر سوم به میزان ارزیابی حساب – 3
و به یک فروشگاه بزرگ رفت و به دنبال مدل ه عنوان مثال، شخصی قصد داشت یک روتختی بخرد، اب
ریال 300000و 200000 ،2500000ها به ترتیبو قیمت آن 3و 1 ،2ها در سه اندازه روتختی. اش بود مورد علاقه
دریافت این اطلاعات، . ریال بود150000کدام از آنها بدون توجه به اندازه اما در یک حراجی قیمت هر. بود
دهد و درنهایت تصمیم به خرید شخص این نتایج را در ذهن خود مورد آزمون قرار می. دریافت نتایج است
با خرید این روتختی شخص به اندازه .( عنصر اول)گیرد ریال می150000ی به قیمتاز حراج 3روتختی اندازه
در ذهن خود یک حساب سود باز ( )150000-300000التفاوت قیمت خریداري شده و قیمت واقعی روتختی مابه
کند ، شخص احساس رضایت کامل می که روتختی از اطراف تخت آویزان بوده با این.( عنصر دوم)کند می
(. عنصرسوم)
چون . ماند ، هفتگی، ماهانه یا سالانه باقی می بسته به ارزیابی شخص این احساس رضایت به صورت روزانه
.هاي خاص متفاوت است هاي افراد از حساب شود و ارزیابی ها در شرایط عدم اطمینان انجام می گیري تصمیم
پیشینی منفعت – هزینه تحلیل و تجزیه سیستم دو هر هايورودي حسابداري سیستم ٢پسینی و ٣فراهم را
معامله ارزش کردن وارد با مشتري انتخاب. کند می ٤شود می درك خرید تصمیم هاي محاسبه به (معامله لذت)
واقعی دنیاي مانند مصارف و منابع. است معینی هايحساب به هافعالیت تخصیص مستلزم دوم عنصر. (1999تالر، )
و شده بنديگروه… و مسکن، خوراك، همچون هایی مقوله به ها هزینه دارند؛ وجود نیز ذهنی حسابداري در
درامد) درامد عنوان به هم کردنی مصرف وجوه. شوند می محدود غیرصریح و صریح هاي بودجه به اغلب مخارج
(غیره و بازنشستگی ثروت خانه، سرمایه نقد، پول) دارایی عنوان به هم و (اتفاقی درامد با مقایسه در مستمر
را موضوع این. پردازد می ها حساب ارزیابی میزان به ذهنی حسابداري سوم عنصر .(1999تالر، ) شوند می گذاري نام
رابین و استاین، لاون رد، ١انتخاب بازه ( ٢ )1998و کرد تراز سالانه و هفتگی روزانه، توان می را هاحساب. اند نامیده
اشاره مورد این به ذهنی حسابداري سوم عنصر واقع در .کرد تعریف گسترده یا محدود صورت به توان می همچنین
.است اطمینان نبود شرایط در غالباً گیريتصمیم که دارد
کردن هزینه هايتصمیم براي که است اي استعاره ،«ذهنی حساب» مفهوم ٣ذهنی در مطلوبیتش دلیل به
محدود براي را ذهنی هايحساب مشتریان اغلب. شود می برده کار به تجربی انداز چشم (کردن عقلانی) کردن
هیلی و سول) دهند می شکل خاص هاي طبقه در بودجه هايمحدودیت تخصیص طریق از خرجشان کردن ،٤
کردن خرج از جلوگیري براي و یافته تخصیص ذهنی حساب یک به طبقه یک در هاي هزینه نقش، این در. (1996
.گردند می کنترل (کالاها) محصولات توسط شدن وسوسه هنگام به اندازه از بیش
خاص معامله در ذهنی هايحساب دیگر نقش ٥وضع رویداد یک براي را حساب یک مشتریان که است
معوق مزایاي و کرده بدهکار را هزینه کنند، می ٦پرلک و لونستین) کنند می بستانکار را مصرف از حاصل ،٧
1998.(
مبادله و ارزش مطلوبیت، ذهنی، حسابداري
بندي قالب 8مالی فعالیت یک ذهنی طور به فرد یک که اي شیوه :معناست بدین ذهنی، حسابداري نظریه در
کند، دریافت دارد انتظار یا کرد خواهد دریافت که مطلوبیتی میزان تعیین براي خودش ذهن در در را مالی
پردازان نظریه از بسیاري و است شده گرفته کار به انتظار نظریه در مشابه طور به مفهوم این. کند می بندي قالب
ارزش تابع براي هایشانتحلیل در نظریه آن از ذهنی حسابداري . 9کنند می استفاده
شده تعدیل مطلوبیت تابع درباره ذهنی حسابداري فهم جهت در دیگري مهم بسیار مفهوم 10دو. است
تحصیل ارزش مالی رویداد هر با رابطه در ارزش 11مبادله ارزش و . 12دارد وجود

شخص که قیمتی اگر. دهد می نسبت کالا مقداري داشتن به شخص یک که است ارزشی تحصیل ارزش
از ترپایین قیمت اگر. است صفر مبادله ارزش باشد، کالا براي ذهنی ترجیحی قیمت با مساوي کند می پرداخت
.است مثبت مبادله مطلوبیت باشد، ترجیحی قیمت
مطلوبیت نظریه 1رایج پولی نظریه ، 2تمام اما شوند، می سنجیده مطلوبیت به نسبت ها گزینه تمام. است
. گیرند نمی قرار نظر مد گونه بدین هازیان و سودها
فروش نقطه در غیرمنتظره قیمت از ناشی هايجویی صرفه به پاسخ در مشتریان ذهنی حسابداري
از استفاده شود، می گرفته کار به فروش افزایش براي فروشانخرده توسط اغلب که هاییتاکتیک از یکی
ویژه هاي تخفیف 3نشده اعلام و نشده بینیپیش اي شیوه به فروشگاه یک در هاییتخفیف چنین. است فروش هنگام
تجربه را (بادآورده سودهایی) غیرمنتظره هاییجویی صرفه تا دهد می را امکان این مشتریان به و شود می اعطا نشده
آسانتر را شده داده تخفیف مقدار دارند تمایل یابد، می کاهش گونه بدین مشتریان مخارج مقدار که هنگامی. کنند
. است شده حاصل ها فروشگاه مقایسه مثل فعال جوییجست طریق از تخفیف میزان همان که کنند خرج زمانی از
همان در و موقع همان را غیرمنتظره تخفیف طریق از آمده دست به انداز پس مقدار دارند تمایل مشتریان همچنین،
حودج و میسون) کنند هزینه فروشگاه ،1995.( 4
حسابداري ذهنی اعتقادي
در که عواملی به خودآگاه نا ،گیري تصمیم زمان در ،واقعی که به احکام شریعت پایبند است مسلمان یک
به گیرد، نمی نظر در باشد داشته را دنیایی جنبه فقط که تصمیماتی و کندمی توجه دارد وجود حرام و حلال آن
میلیون بیست قیمت با تواندمی را منزلی که است آمده بوجود فردي براي انتخابی حقعنوان مثال فرض کنید،
راه از را پول این تواندمی وي و شود، برابر دو آتی ماه در منزل قیمت رودمی انتظار که شرایطی در کند، خریداري
را پول کل و فروخته را منزل گرانی، از بعد که کند را تصور این خود با عادي شخص یک شاید کند، کسب نزول
اسلامی جامعه در که فردي ولی. کنممی سود میلیون 7بابت این از و کنممی پرداخت جا یک اشبهره همراه به
منزل این خرید از و است حرام گویدمی برسد ذهنش به ایده این که زمانی در گیريتصمیم ابتداي در شده بزرگ
باعث که عواملی حقیقت در. نکند خطور ذهنش به هم ایده این اصلا شاید و شودمی منصرف سود این کسب و
و خورده رقم وي ناخودآگاه در که است اسلامی حسابداري از ناشی شودمی شخص این ذهن در گیريتصمیم
فروش روش ایران حسابداري استانداردهاي طبق که دانیممی ما مثال عنوان به شود، نمی سوخته تصمیمات وارد
و کندنمی فکر موردي همچین به عنوان هیچ به مدیر شخص صورت این در است مجاز غیر کسر با قرضه اوراق
در مجاز غیر را عواملی ذهنش در نیز اسلام آیین به معتقد شخص یک. کندنمی خطور ذهنش به ايگزینه همچین

وي گیري تصمیم براي انتخابی هاي گزینه حیطه وارد عوامل این گیري، تصمیم زمان در که است گرفته نظر
.شود نمی
شخصی به را پول این تواندمی وي دارد، دست در مازاد پول مبلغی شخصی که کنید تصور را شرایطی
. پرداخت باز انتظار بدون کند کمک شخصی به را پول این عوض در یا و کند دریافت بهره مقابلش در و بدهد
و ،داده دست از را پول چون کند ثبت نههزی عنوان به را دوم انتخاب ذهنش در خود با شخصی است ممکن
یک عنوان به ذهنش در را پول این مسلمان شخص یک مقابل در ولی. کند انتخاب را اول گزینه درنتیجه
،میگیري دست همان از بدهی دست هر از باور و دارد، اعتقاد خدا هايوعده به زیرا کند،می ثبت گذاري سرمایه
است، شده نهادینه ذهنش در
(. 276آیه سوره بقره،) بخشد می افزایش را صدقات و نابود را ربا سود خداوند
یک عنوان به بلکه گیردنمی نظر در هزینه را نیازمند شخص به شده پرداخت پول این تنها نه مقابل در
.کندمی ثبت ذهنش در سودمند گذاريسرمایه
را آن خداوند تا کند، انفاق است، داشته ارزانی او به که اموالی از و دهد نیکو وامی خداوند به که کیست و
(. 11آیه حدید، ي سوره) است ارزشی پر پاداش او براي و نماید برابر چند او براي
بدون و زیاد بازده با گذاري سرمایه یک عنوان به ذهنش در را گذاري سرمایه این است ممکن حتی
پرداخت اثر بر ثروتى هیچ :است حق چیز سه قسم خدا هب :فرمایندمی (ع) صادق امام زیرا. بگیرد نظر در ریسک
که این مگر نمود دارىخویشتن اما کند، تلافى بتواند که نشد ستمى کس هیچ حق در نشد، کم زکات و صدقه
به فقر از درى که این مگر نگشود خود روى به را خواهشى درِ اى بنده هیچ و بخشید عزت او به آن بجاى خداوند
.(209ص ،78ج بحارالأنوار، ) دش باز رویش
پاداش که است شده نوشته بهشت درب روي بر :روایت شده است (ع) صادق امام از دیگر حدیثی در
.( 181ص ، 8ج نوار،لأا بحار) است برابر ده صدقه
،نهج البلاغه) دکنی معامله خدا با دادن صدقه با شدید، تنگدست که زمانی :ندفرمود (ع) علی امامهچنین
ح250(.
عهده وي که است کننده دریافت شخص آن از غیر شخصی گرفتن نظر در وي ذهن در تصور این علت
دوم گزینه انتخاب سمت به وي رفتار شودمی باعث شخصی همچین به اعتقاد و. است پول این بازپرداخت دار
.پیدا کند سوق
اعتقادي اصول این به که غیره و آیین اسلامیمعتقد به افراد در گیريتصمیم تفاوت توانمی صورت بدین
. کرد توجیح رفتارشان در را ندارند
هاي مالی خود براي ارزیابی هر تصمیم، حسابی جداگانه بر اساس مفهوم حسابداري ذهنی، افراد در تصمیم
مطالعات تالر نشان . را به تنهایی بررسی کنند( مثبت یا منفی)کنند عواقب هر تصمیم گشایند و سعی می در ذهن می
هزینه کنند بلکه تغییر نوع تصمیم و زمان ها را جداگانه بررسی میها نه تنها آندهد که افراد در ارزیابی تصمیم می
.هاي تصمیم اثرگذار است کردن و منفعت بردن هم بر نتیجه
.دارد وجود مالی دفاتر نوع 2مسلمانان ذهن در که کرد بیان گونه این بتوان شاید
.داشت خواهد بر در را دنیایی مالی هايصورت متعاقبا که دنیایی دفاتر -1
.شودمی استخراج آن از اعتقادي مالی هايصورت نهایتا که اعتقادي مالی دفاتر -2
:میزند ثبت گونهاین خود دنیایی مالی صورت در کندمی پرداخت قصدکمک به را وجهی که زمانی در

*** *** نقد وجه

هزینه

:کندمی عمل هگوناین خود اعتقادي دفاتر در که صورتی در
*** گذاري سرمایه
*** دیگران به کمک از ناشی درآمد
قبیل از مالی هايصورت است زده خود اعتقادي دفاتر در که هاییثبت مجموعه از توانمی نهایت در و
.کند تهیه زیان و سود صورت کسب دنبال به دارد آخرت به عتقادا که فردي که است امر این در شخص دو این گیريتصمیم در تفاوت که چیزي و گذاشت خواهد جا به روزي را خود دنیایی دفاتر داندمی زیرا است، اشاعتقادي دفاتر در بیشتر سود اعتقادي دفاتر به دنیایی دفاتر از انتقال در سعی دلیل همین به. اوست ( آخرتی ) اعتقادي دفاتر ماندمی باقی او براي دارد خود اعتقادي دفاتر حسابداري استانداردهاي شودمی امر این براي وي رد بیشتر انگیزه باعث که عواملی از یکی. دارد نظر را اشخاص همه منافع و است دقیق بسیار آن کننده تدوین که استانداردهایی. است نوشته بهشت درب روي بر :کرد اشاره (ع) صادق امام از شده بیان حدیث این به توانمی ونهنم عنوان به.است برابر ده صدقه پاداش که است شده میزند را هاثبت این خود آخرتی و دنیایی دفاتر در معتقد شخص ذهن صورت همین به

1000اهدایی هزینه 1000نقد وجه

: دنیایی دفاتر

10000گذاري سرمایه	: اعتقادي دفاتر
1000دیگران به کمک از ناشی درآمد
9000دریافتی مازاد سود

.هستند مربوط هم به وجه چهار از حداقل اي سرمایه و مالی ازمنظر اسلام پایه بر اعتقادي حسابداري
اعتقادي حسابداري گانه چهار آثار و ابعاد
مشخص هاي قالب در و الهی قصد با که مالی هر. است سرمایه و مال در مستقیم اثرات شامل اول بعد
بلکه نشود کم مال از کرده، ضمانت خداوند شود، داده.(.. و الحسنه قرض زکات، خمس، انفاق،) او سوي از شده
.گردد افزوده آن بر
سبا، سوره) است دهندگان روزي بهترین او و کند می پر را آن جاي کنید، انفاق خدا راه در که چیزي هر
(. 39آیه
را خود هاي مال. زکات ندادن خاطر به مگر نشود تباه دریا و خشکی در مالی هیچ: فرماید می( ع) علی امام
.( 12ص ، 96ج بحارالانوار،) کنید بیمه زکات دادن با
(. 420ص ، 2ج المیزان،) کند می زیاد را مال صدقه که زیرا بدهید، صدقه: فرماید می( ع) صادق امام و
را هایی فرصت همه که عمر طول سلامتی، ضمانت بلا، رفع مثل است سرمایه و مال در مستقیم غیر اثرات دوم بعد
کند، صرف خداوند درراه را ازآن بخشی بازهم اگر البته و بیافزاید خود سرمایه و برمال آدمی که کنند می ایجاد
.یابد می ادامه بازهم افزایشی حلقه این
مریض براي چیزي هیچ و شود نمی آشکار صدقه از زودتر آن اثر چیزي هیچ: فرمود (ع) کاظم امام
(. 260ص ، 6ج الشیعه، وسائل) نیست صدقه از سودمندتر
دور انسان از را بد مرگ هفتاد و طولانی را عمر زداید، می را فقر صدقه و نیکی: فرماید می( ع)باقر امام
(. 169/11الاًعمال ثواب) کند می
بخشنده روانی آرامش بر آن انکار قابل غیر اثرات قصدالهی، با والبته دیگري نفع به ازمال کاستن سوم بعد
کند می رشد اصطلاحاً خداوند خاطر به بخشیدن با آدمی. شود نیزمی او شخصیت رشد باعث که این تر مهم. است
.شود می بزرگ و
… خدا راه در دارید دوست چه آن از آنکه مگر رسید، نخواهید خاصان و کاران نیکو مقام به هرگز شما
(. 92آیه عمران، آل سوره) کنید انفاق
دنیا، حب و پلیدي از را آنان نفوس صدقات، بدان تا دار دریافت را صدقات مومنان از تو ما، رسول اي
(.103توبه،آیه سوره) سازي پاکیزه و كاپ
غیر که چهارم بعد و است خداوند حسابداري دردفتر گذاري سرمایه جهانی این آثار شده ذکر بعد سه
البته و گرفته صورت او با که است اي ازمعامله خداوند وخشنودي رضایت است؛ آن جهانی این ابعاد با مقایسه قابل
.اوست خشنودي و رضایت ازآثار آن حساب بی هاي نعمت و بهشت
(. 265آیه بقره، سوره) کنند می انفاق خدا خوشنودي جلب براي را اموالشان که کسانی و
خشنودي صرفا آن شمار بی آثار و اعتقادي حسابداري محور که است ضروري نکته این بر تاکید پایان در
یا و دلسوزي ازسر یا و باشد خود خاطر تشفّی براي اگر دیگري خودبه مال دادن و گذشتن بنابراین است، خداوند
که خداست رضایت براي صرفا بلکه نیست فوق آثار و ابعاد شامل دیگري، قصد هر یا و مردم به دادن نشان براي
.شود می ثبت او حسابداري دفتر در
دو فیلتر حلال و از توان نتیجه گرفت که تصمیمات اقتصادي یک فرد مسلمان پس از عبور بر این اساس می
، بدیهی است از آنجا که احکام شریعت نشات رسداند به منصه ظهور میحرام که توسط احکام شریعت تعیین شده
. ایت به ارتقاء سطح رفاه اجتماعی منجر خواهد شدگرفته از علم الهی است این سازو کار در نه
نتیجه گیري
در چارچوب احکام شریعت وي به بیان دیگر. جنبه مادي نداردیک شخص مسلمان فقط کسب انتفاع
گونه تصور توان ایناین شرایط را می .نمایدهاي مختلف از جمله مسائل اقتصادي میگیري در زمینهاقدام به تصمیم
در ذهن خود مورد بررسی قرار کرد که یک فرد معتقد به احکام اسلام هر تصمیم را از دو زاویه دنیوي و اخروي
دفتر -. 1کندو یا به عبارتی رویدادهاي مالی زندگی خود را در دو دفتر جداگانه در ذهن خود ثبت می . دهدمی
گیري را بررسی کرده و در نهایت تصمیم ترگیري هر دو دفمیمدر این صورت در زمان تص. دفتر اعتقادي -2دنیوي
به علت متفاوت بودن استانداردهاي حسابداري اعتقادي و دنیایی شاید تصمیمی را اتخاذ کند که با منطق . کندمی
گیري فرایند تصمیم تواندمی بر این اساس آنچه. یک شخصی که به آخرت اعتقادي ندارد همخوانی نداشته باشد
سازد وارد شدن مضامینی است که از احکام شریعت نشات یک فرد مسلمان را از یک فرد غیر مسلمان متفاوت می
شودمی وي گیريگرفته و وارد حوزه تصمیم .